Nước dùng hầm xương được mọi gia đình sử dụng là nguyên liệu phổ biến trong các món canh, cháo, súp…
Không chỉ tạo vị ngon, ngọt cho món ăn, nước dùng xương còn có giá trị dinh dưỡng cao, tốt cho sức khỏe xương khớp, da, đường ruột và giải độc cơ thể.
1. Những chất dinh dưỡng quan trọng có trong nước hầm xương
Nước dùng xương hay nước hầm xương là cách tổ tiên chúng ta tận dụng mọi bộ phận của động vật như xương và tủy, da, bàn chân, gân, dây chằng mà chúng ta không thể ăn trực tiếp luộc chín rồi ninh kỹ lấy nước. Quá trình đun sôi này khiến xương và dây chằng giải phóng các hợp chất như collagen, proline, glycine và glutamine, những chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe.
Nước hầm xương có thể được ví như là “vitamin tổng hợp của thiên nhiên”. Theo BS. Liên Hương, Viện Y học ứng dụng Việt Nam, xương động vật chứa một lượng lớn các chất khoáng cũng như 17 acid amin khác nhau, collagen và gelatin. Trong nước xương đặc biệt nếu hầm cùng với da động vật thì sẽ có nhiều keratin, collagen và GAGs (là một carbonhydrate phức hợp có thể tham gia vào nhiều quá trình của cơ thể).
Nước hầm xương chứa nhiều chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe.
Các chất dinh dưỡng quan trọng được tìm thấy trong nước hầm xương bao gồm:
Glycosaminoglycan (GAG)
Glycosaminoglycans có vai trò chính là duy trì, hỗ trợ collagen và đàn hồi chiếm khoảng trống giữa xương và các sợi khác nhau. Nghiên cứu cho thấy, GAG cũng hỗ trợ sức khỏe tiêu hóa vì chúng giúp phục hồi niêm mạc ruột.
Một số GAG quan trọng được tìm thấy trong nước hầm xương bao gồm glucosamine, acid hyaluronic và chondroitin sulfate.
Glucosamine
Có hai loại glucosamine tự nhiên chính hydrochloride và sulfate. Cả hai đều giúp duy trì tính toàn vẹn của sụn, là chất cao su trong khớp, hoạt động giống như một tấm đệm tự nhiên.
Glucosamine có thể cạn kiệt khi chúng ta già đi, vì vậy để hỗ trợ sức khỏe khớp một cách dễ dàng và tương đối rẻ t.iền để có được glucosamine tự nhiên là uống nhiều nước hầm xương. Nước hầm xương giúp hỗ trợ tình trạng mất sụn, hoạt động như một giải pháp thay thế cho các chất bổ sung glucosamine đắt t.iền.
Acid hyaluronic
Được tìm thấy trên khắp các mô liên kết, biểu mô (da) và thần kinh, acid hyaluronic góp phần tăng sinh, biệt hóa và giảm thiểu tế bào. Điều này cho phép các tế bào của chúng ta thực hiện các chức năng khác nhau trên khắp cơ thể. Nó cũng hỗ trợ thúc đẩy quá trình lão hóa khỏe mạnh, trẻ hóa tế bào và làm săn chắc da.
Chondroitin sulfate
Chondroitin sulfate là một glycosaminoglycan có lợi được tìm thấy trong sụn khớp của tất cả các loài động vật. Nó thường được sử dụng để hỗ trợ sức khỏe và sự linh hoạt của khớp, đặc biệt là khi kết hợp với glucosamine.
Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, bổ sung chondroitin sẽ hỗ trợ phản ứng viêm cũng như sức khỏe tim mạch, xương, da và mức cholesterol khỏe mạnh.
Khoáng chất và chất điện giải
Nước hầm xương cung cấp các khoáng chất thiết yếu, bao gồm cả chất điện giải ở dạng dễ hấp thụ. Chất điện giải được tìm thấy trong nước hầm xương bao gồm canxi, magie, kali và phốt pho.
Đây là những chất quan trọng để hỗ trợ tuần hoàn khỏe mạnh, mật độ xương, chức năng truyền tín hiệu thần kinh, sức khỏe tim mạch và sức khỏe tiêu hóa.
Nước hầm xương cũng chứa sự cân bằng lý tưởng giữa natri và kali để hỗ trợ sức khỏe và hiệu quả của tế bào cũng như ngăn ngừa mất cân bằng điện giải.
Collagen
Collagen là loại protein cấu trúc chính được tìm thấy trong cơ thể con người, giúp hình thành mô liên kết và “niêm phong” lớp lót bảo vệ đường tiêu hóa. Nó có cấu trúc mịn, giống như gel bao phủ và giữ các xương lại với nhau, cho phép chúng ta vận động một cách linh hoạt.
Acid amin
Gelatin trong nước hầm xương chứa các acid amin “có điều kiện” arginie, glycine, glutamine và proline. Acid amin có điều kiện là những acid được phân loại là acid amin không thiết yếu nhưng cần thiết trong một số điều kiện. Cơ thể không sản xuất chúng tốt nếu chúng ta bị ốm hoặc căng thẳng.
2. Sử dụng nước hầm xương có lợi gì cho sức khỏe?
Bảo vệ khớp
Khi chúng ta già đi, các khớp xương của chúng ta bị hao mòn và kém linh hoạt hơn. Nước hầm xương là một trong những nguồn cung cấp collagen tự nhiên tốt nhất. Khi nước hầm xương sôi, collagen từ các bộ phận của động vật sẽ tiết ra nước dùng và dễ dàng hấp thụ để giúp phục hồi sụn.
Một trong những thành phần có giá trị nhất của nước hầm xương là gelatin. Gelatin hoạt động như một lớp đệm mềm giữa các xương giúp chúng vận động mà không bị ma sát. Điều này giúp giảm áp lực lên các khớp bị lão hóa và hỗ trợ mật độ khoáng xương khỏe mạnh.
Tăng cường sức khỏe đường ruột
Các nghiên cứu cho thấy, gelatin có lợi cho việc phục hồi sức mạnh của niêm mạc ruột và chống lại sự nhạy cảm với thực phẩm (ví dụ như lúa mì hoặc sữa). Nó cũng giúp phát triển vi khuẩn tốt trong ruột. Không giống như nhiều loại thực phẩm khác khó p.hân h.ủy hoàn toàn, ăn nước hầm xương dễ tiêu hóa và làm dịu hệ tiêu hóa.
Ăn nước hầm xương giúp hỗ trợ tiêu hóa khỏe mạnh.
Duy trì làn da khỏe mạnh
Collagen giúp hình thành elastin và các hợp chất khác trong da chịu trách nhiệm duy trì tông màu, kết cấu và vẻ ngoài trẻ trung của làn da. Tính toàn vẹn của collagen được công nhận là giúp giảm các dấu hiệu nếp nhăn rõ rệt, giảm bọng mắt và chống lại nhiều dấu hiệu lão hóa khác.
Hỗ trợ chức năng miễn dịch
Một trong những điều đáng chú ý nhất về nước hầm xương là lợi ích hỗ trợ sức khỏe đường ruột. Và khi đường ruột khỏe mạnh thì chức năng của hệ thống miễn dịch cũng được tăng cường.
Hội chứng rò rỉ ruột xảy ra khi các hạt không tiêu hóa được từ thực phẩm thấm qua các lỗ nhỏ ở niêm mạc ruột bị suy yếu và đi vào m.áu, nơi hệ thống miễn dịch phát hiện ra chúng và phản ứng lại quá mức. Điều này làm tăng tình trạng viêm và dẫn đến rối loạn chức năng khắp cơ thể.
Nước hầm xương là một trong những thực phẩm có lợi nhất nên tiêu thụ để phục hồi sức khỏe đường ruột và do đó hỗ trợ chức năng hệ thống miễn dịch và phản ứng viêm lành mạnh.
Giải độc cơ thể
Nước hầm xương được coi là chất giải độc tốt vì nó giúp hệ tiêu hóa thải chất thải và thúc đẩy khả năng loại bỏ độc tố của gan. Nó cũng giúp duy trì tính toàn vẹn của mô và cải thiện việc sử dụng chất chống oxy hóa của cơ thể.
Chuyên gia Mỹ nói về giá trị dinh dưỡng của món phở
Chuyên gia dinh dưỡng Daniel Preiato đ.ánh giá nước dùng của món phở tốt cho xương khớp, thịt bò, gà cung cấp protein, các loại rau ăn kèm, gia vị giúp chống viêm.
Chuyên gia dinh dưỡng Daniel Preiato nhận bằng cử nhân khoa học về nghiên cứu dinh dưỡng và thực phẩm tại Đại học New York (Mỹ). Ngoài ra, Preiato còn điều hành cơ sở thực hành dinh dưỡng với khách hàng là các vận động viên và người dân ở New York.
Dưới đây là bài viết của chuyên gia Preiato về món phở của Việt Nam trên Healthline:
Phở là món ăn đường phố truyền thống của Việt Nam, giờ đã phổ biến sang nhiều quốc gia khác. Nước dùng được nấu từ xương bò và nhiều loại gia vị trên lửa nhỏ trong vài giờ. Bát phở gồm bánh phở chan nước dùng thêm thịt bò/gà thái mỏng ăn kèm các loại rau thơm.
Phở giàu protein, giúp giảm viêm, cải thiện sức khỏe xương khớp nhưng lại có nhiều natri và calo.
Bát phở bò chứa nhiều chất dinh dưỡng nhưng cũng có nhiều calo. Ảnh: Linh Trang
Tác dụng
Nhiều thành phần trong phở mang lại những lợi ích tiềm năng cho sức khỏe.
Cung cấp nguồn protein tốt
Thành phần quan trọng của phở là các loại thịt bò, gà – nguồn cung cấp protein. Chất dinh dưỡng đa lượng này giúp phát triển cơ, gân, các cơ quan, da và hormone. Mỗi người nên hấp thụ 0,8g protein/kg trọng lượng cơ thể mỗi ngày. Phở là một phần của chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp bạn đáp ứng nhu cầu trên.
Chứa các loại thảo mộc giàu dinh dưỡng
Nhiều loại gia vị và thảo mộc, bao gồm gừng, hồi, quế, húng quế, rau mùi trong phở có hàm lượng polyphenol cao. Những hợp chất này có liên quan đến giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính như bệnh tim và ung thư.
Gừng chứa gingerol có tác dụng chống viêm, chống oxy hóa và có thể làm giảm đau khớp và viêm. Hành lá và ớt chứa nhiều chất dinh dưỡng và hợp chất chống viêm mạnh.
Mặc dù rất khó để xác định lượng thảo dược và gia vị cần thiết để mang lại những lợi ích cho sức khỏe, nhưng việc ăn phở có thể góp phần giúp bạn hấp thụ các dưỡng chất.
Ngoài ra, nước hầm xương có thể tăng cường sức khỏe khớp do chứa glucosamine, chondroitin và collagen.
Bạn nên chọn các loại thịt nạc để kiểm soát lượng chất béo, calo nạp vào. Ảnh: Linh Trang
Mối nguy tiềm ẩn
Hấp thụ nhiều muối
Phở có thể chứa nhiều natri (thành phần chính của muối), đặc biệt là các loại phở ăn liền được bán sẵn trên thị trường. Nước dùng phở thường có nhiều natri, cung cấp gần 1g mỗi phần ăn.
Hướng dẫn chế độ ăn uống của Bộ Y tế Mỹ khuyến nghị mỗi người không hấp thụ quá 2,3g natri/ngày. Theo đó, chỉ một bát phở có thể chứa khoảng một nửa lượng natri cho phép hằng ngày.
Tiêu thụ quá nhiều natri có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe ở một số nhóm người, đặc biệt là tăng huyết áp. Cách tốt nhất để giảm hàm lượng natri trong phở là tự nấu nước hầm xương hoặc mua loại phở có hàm lượng muối thấp hơn.
Tăng calo nhanh chóng
Hàm lượng calo của phở có thể thay đổi rất nhiều tùy thuộc vào loại bánh phở và thịt. Để kiểm soát lượng calo, hãy sử dụng bánh phở có nhiều chất xơ hơn như loại làm từ gạo lứt. Khi đó, bạn sẽ cảm giác no nhanh, ăn ít calo hơn.
Bạn cũng có thể tăng hàm lượng chất xơ và chất dinh dưỡng bằng cách ăn kèm nhiều rau. Để giảm chất béo và calo từ thịt, hãy sử dụng miếng thịt bò, gà nạc. Việc kết hợp nhiều rau và protein nạc cũng như giảm lượng bánh phở giúp bạn no nhanh.
